ޕުރެޝަރު ބޮޑުވެ މޭޖަރ ފިލިޕްސް ބޭރުކޮށްލުން:
ނަވާރަސަތޭކަ ފަންސާސް ނުވަ ވަނަ އަހަރަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މައި ސަރުކާރާއި އިނގިރޭސިންނާ ދެމެދުގައި އުފެދުނު ދެކޮޅުވެރިކަން ކެކި ބޮކިޖަހާ ހިސާބަށް ދިޔަ ހަލަބޮލި އަހަރެކެވެ. އެ އަހަރު ދިވެހި ސަރުކާރުން، ހަރުކަށި އިބާރާތުން، މޭޖަރ ޑަބްލިޔު. ޑަބްލިޔު.އޭ ފިލިޕްސް ވަގުތުން ގަމުން ބޭރުކޮށްލުމަށް އެންގެވިއެވެ. މިހެން އަންގަވަން ޖެހުނީ ދިވެހިރާއްޖެއާއި އިނގިރޭސިންގެ ގުޅުން ގޯސްވި އަސްލު ސަބަބު ކަމަށްވާ އައްޑު އަތޮޅުގައި ބަޣާވާތް ހިންގުމުގައި މޭޖަރ ފިލިޕްގެ ދައުރު ބޮޑު ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވިގެންނެވެ.
މިސްޓަރ އެޗް ކެރިއަރ އިސްކޮށް ހުންނަވައިގެން މިނިސްޓަރުންގެ ވަފުދަކުން އިނގިރޭސި ހައިކޮމިޝަނަރު މިސްޓަރ އޭ އެފް މޯރލީއަށް ރަސްމީ ސިޓީއެއް ހުށަހަޅައި، މޭޖަރ ފިލިޕް ވަގުތުން ގަން އައިލެންޑުން ވަކިކުރުމަށް އަމުރު ކޮށްފައިވެއެވެ. އެ ސިޓީގައި ދިވެހި ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ބަޣާވާތްކުރި ބާޣީންނަށް މޭޖަރ ފިލިޕް ކުރި ތާއީދަށް ސާފުކޮށް ޖަވާބުދާރީވެ، މި ދެކޮޅުވެރިވެގަތް މީހުންނަށް އިތުރު އެހީތެރިކަމެއްދީ ނުވަތަ ގުޅުމެއް ބޭއްވުން ހުއްޓުވުމަށް ފިޔަވަޅުތައް އަޅަން އިނގިރޭސި ސަރުކާރަށް އިލްތިމާސްކޮށްފައިވެއެވެ.
ވިކިފައި ތިބި މީހުންނާއި ސިޔާސީ ނުތަނަވަސްކަން:
ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ސިޓީގައި ވަނީ، އައްޑޫ އަތޮޅުގައި ސިޔާސީ ހަމަނުޖެހުންތަކާއި ނުތަނަވަސްކަން އުފެއްދީ، 'ވިކިފައި ތިބި ބައެއް’ގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރެވޭ ވަކި ފަރުދުންތަކެއް ކަމުގައެވެ. ސުވާދީބު އަތޮޅުގެ ރައީސްކަމުގެ މަގާމު ހޯދަން، މޭޖަރ ފިލިޕްއާ ބައްދަލުކުރަން މަސައްކަތް ކުރި ފަރާތަކާ މެދު ސަރުކާރުން ވަނީ ވަރަށްބޮޑަށް ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށްފައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ބަޣާވާތް ކުރި ފަރާތްތަކާއި އިނގިރޭސި ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުން ދީފާނެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން އުފެދި، އެފަދަ ގުޅުމެއް ނުވަތަ އެހީތެރިކަމެއް ދިނުން ހުއްޓުވުމަށް އަވަސް ފިޔަވަޅު އަޅަން ދިވެހި ސަރުކާރުން އެންގެވިއެވެ.
މޭޖަރ ފިލިޕްގެ ދައުރު:
އައްޑޫ ރައްޔިތުންނާއެކު ރަނގަޅު ގުޅުންތަކެއް ގާއިމް ކުރުމަށް ގަމުގައި ބަހަށްޓާފައިވާ ރޯޔަލް އެއާފޯސްގެ ލިއޭޜަން އޮފިސަރެއްގެ ގޮތުގައި ފުރަތަމަ އައްޔަން ކުރެވުނު މޭޖަރ ފިލިޕްސްއަށް މި ބޮޑެތި ތުހުމަތުތަކާ ކުރިމަތިވެ، އުފެދުނު ޓެންޝަންތަކުގެ ތެރޭގައި އޭނާ ވަނީ އޭނާގެ ވަޒީފާއިން ވަކިކޮށްދިނުމަށް އެދިވަޑައިގެންފައެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ މިއެދުން ބަލައިގަތުމަކީ ދިވެހި ސަރުކާރާއި އިނގިރޭސި ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ދެކޮޅުވެރިކަން އިތުރުވަމުންދިޔަ ދިޔުމަށް ލިބުން ކުރިއެރުމެއް ކަމުގައެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތާއި ކުލި ކުޑަކުރުމުގެ ހުށަހެޅުމާ ބެހޭގޮތުން ދެކެވުނު ވާހަކަތައް:
އިނގިރޭސީން ދިވެހިރާއްޖެ އަޅުވެތި ކުރަން އުޅޭކަމުގެ ދޮގު ޚަބަރުތައް ފެތުރިފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައި، ސަރުކާރުން ހުށަހެޅީ އިނގިރޭސި ސިފައިންގެ މަރުކަޒު ހިންގާ ގަން އައިލެންޑު އިނގިރޭސިންނަށް ދޭން ހުށަހެޅި ސަތޭކަ އަހަރުގެ މުއްދަތު ކުރުކުރުމަށެވެ. މި ހުށަހެޅުން އައީ އިނގިރޭސި ސިފައިންގެ މަރުކަޒު އައްޑޫ ގަމުގައި ގާއިމުކޮށް ހިތަދޫގައި ވަޔަލެސް ސްޓޭޝަނެއް ގާއިމްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ބާރަށް ހިނގަމުން ދިޔަ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. މި ކަންކަމާ ގުޅިގެން ހަރަދުތައް އިތުރުވުމާއި، ދާޚިލީ ކަންކަމުގެ ތެރެއަށް އިނގިރޭސިން ވަދެފައިވާ ކަމަށް ގިނަ ތުހުމަތުތަކެއް ކުރެވެމުން ދިޔަ މި ދަނޑިވަޅުގައި ދެފަރާތުގެ މެދުގައި އުފެދުނު ރުޅިވެރިކަން އިތުރަށް ހުޅުރޯވެގެންދިޔަ އެވެ.
ތާރީޚީ މުއާހަދާތަކާއި އެއްބަސްވުންތައް:
މި މައްސަލައިގެ އަސްލު ފެށުނީ 19 ވަނަ ގަރުނުގެ ފަހުކޮޅު އަދި 20 ވަނަ ގަރުނުގެ މެދުތެރޭގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިނގިރޭސިންގެ ޕްރޮޓެކްޓޯރޭޓަކަށް ވެގެން ދިޔަ އެއްބަސްވުންތަކުން ފެށުނު ހިސާބުންނެވެ. އޭގެ ފަހުން 1953 އާއި 1957 ގައި ކުރެވުނު މުއާހަދާތަކުން އިނގިރޭސި ސަރުކާރާއި ދިވެހި ސަރުކާރާ ދެމެދު އޮތް ގުޅުން އަލުން ކަށަވަރުކުރެވި، ގަން އައިލެންޑް އަސްކަރީ ބޭނުމަކަށް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދިޔައެވެ. ނަމަވެސް ސަރުކާރުގެ ލީޑަޝިޕަށް އައި ބަދަލުތަކާއި ސިޔާސަތުތަކަށް ގެނައި ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ދެ ފަރާތުގެ މެދުގައި ނުރުހުންތެރިކަން ބޮޑުވެގެންދިޔައީ އެވެ.
ހާދިސާތައް އިތުރުވުމާއެކު ކަންބޮޑުވުން އިތުރުވެގެން ދިއުން:
އައްޑޫ އަތޮޅުގައި ހަމަނުޖެހުން ހިންގުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ރިޕޯޓްތައް ބޮޑަށް ފެތުރިފައި ވަނީ، ރާއްޖޭގެ އިނގިރޭސިންގެ މަރުކަޒު ހުރި ހިސާބުގައެވެ. ސުވާޑިވް އައިލެންޑްސްގެ އަލަށް އުފެދުނު ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ރައްޔިތުން މުޒާހަރާ ކުރާ ކަމަށް ޚަބަރުތައް އިވެމުން ދިޔައިރު، ދިވެހިރާއްޖެއާއި އިނގިރޭސިންގެ ފަރާތުން ވެސް ވަނީ ކާފިއު ހިންގުން ނުވަތަ ސިފައިންގެ ބާރުގެ ބޭނުންކުރުން ފަދަ ކަންކަން ހިނގިކަމަށް ދެކެވުނު ވާހަކަތައް ދޮގުކޮށްފަ އެވެ.
ރައީސް އަބްދުﷲ އަފީފް ދީދީގެ ކާމިޔާބީގެ ދައުވާ:
ދިވެހި ސަރުކާރުން ފުވައްމުލަކަށް ދިން ހަމަލާ އެރަށު ރައްޔިތުން ކާމިޔާބުކަމާއެކު ފަހަތަށް ޖައްސާލި ކަމަށް ސުވާދީބު ރަށްތަކުގެ ރައީސް އަބްދުﷲ އަފީފް ދީދީ ވަނީ ފާޅުގައި ވިދާޅުވެފައެވެ. އޭނާ ތުހުމަތު ކުރެއްވި ގޮތުގައި އާދައިގެ ވަސީލަތްތަކުން ހަމަލަދީ، އެރަށު ރައްޔިތުން ވަނީ، ދިވެހިސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ފޮނުވި ހަތިޔާރު އެޅި ބާރާ ކުރިމަތިލައި، އެ ރައްޔިތުންގެ އަޒުމާއި ހިތްވަރު ދައްކުވައިފައެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގައި މި ދުވަސްވަރު ފާހަގަކުރެވުނީ ދިވެހި ސަރުކާރާއި އިނގިރޭސި ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ނުރުހުންތަކާއި، ތުހުމަތުތަކާއި، ދެފަރާތުގެ އިތުބާރު ނެތްކަން އިތުރުވަމުން ދިޔަ ދުވަސް ވަރެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ތާރީޚީ އެއްބަސްވުންތަކާއި، ބަދަލުވަމުން އަންނަ ސިޔާސަތުތަކާއި، ތުހުމަތުތަކުގެ އޮޅުންބޮޅުން ބޮޑުކަމުގެ ސަބަބުން، ޑިޕްލޮމެޓިކް ގުޅުންތަކާއި، މި ސަރަހައްދުގައި ސިޔާސީ ހަމަޖެހުމަށް ބޮޑު ބުރައެއް ކުރިމަތިވެފައި ވެއެވެ.
